Thế giới cà phê Hương vị, văn hóa và những câu chuyện thú vị

Cà phê, thức uống quen thuộc với hương vị đắng nồng, quyến rũ, từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Hơn cả một thức uống, cà phê còn là biểu tượng cho sự khởi đầu mới, cho những giây phút thư giãn, cho những cuộc trò chuyện tâm tình và cho cả những ý tưởng sáng tạo.

Doanh thu bán cà phê trên thế giới:

Thị trường cà phê toàn cầu là một ngành công nghiệp khổng lồ với doanh thu ước tính hàng nghìn tỷ USD mỗi năm. Theo Hiệp hội Cà phê Quốc tế (ICO), doanh thu bán cà phê toàn cầu trong năm 2022 đạt khoảng 270 tỷ USD.

Phân khúc thị trường:

• Cà phê rang xay: Chiếm phần lớn doanh thu, khoảng 220 tỷ USD.
• Cà phê hòa tan: Khoảng 30 tỷ USD.
• Cà phê pha sẵn: Khoảng 20 tỷ USD.

Khu vực tiêu thụ:

• Châu Âu: Khu vực tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 40% tổng doanh thu.
• Bắc Mỹ: Chiếm khoảng 30% tổng doanh thu.
• Châu Á: Chiếm khoảng 20% tổng doanh thu.
• Phần còn lại của thế giới: Chiếm khoảng 10% tổng doanh thu.

Xu hướng thị trường:

• Nhu cầu tiêu thụ cà phê toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng trong những năm tới, do sự gia tăng thu nhập, dân số đô thị hóa và thay đổi lối sống.
• Cà phê hòa tan và cà phê pha sẵn đang ngày càng phổ biến, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi.
• Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến cà phê specialty, cà phê hữu cơ và cà phê bền vững.

Một số thị trường cà phê lớn nhất thế giới:

• Hoa Kỳ: Thị trường cà phê lớn nhất thế giới, với doanh thu ước tính hơn 80 tỷ USD mỗi năm.
• Đức: Thị trường cà phê lớn thứ hai thế giới, với doanh thu ước tính hơn 30 tỷ USD mỗi năm.
• Nhật Bản: Thị trường cà phê lớn thứ ba thế giới, với doanh thu ước tính hơn 20 tỷ USD mỗi năm.
• Brazil: Nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới, xuất khẩu hơn 30 triệu tấn cà phê mỗi năm.
• Việt Nam: Nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, xuất khẩu hơn 18 triệu tấn cà phê mỗi năm.

Giá cả của cà phê lại có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như:

Loại cà phê:

• Cà phê Arabica: Có giá cao hơn cà phê Robusta do hương vị thơm ngon, tinh tế hơn. Giá cà phê Arabica dao động từ 200.000 - 800.000 VNĐ/kg.
• Cà phê Robusta: Có giá rẻ hơn cà phê Arabica do vị đắng hơn. Giá cà phê Robusta dao động từ 100.000 - 400.000 VNĐ/kg.
• Cà phê Culi/Liberica/Excelsa: Đây là những loại cà phê ít phổ biến hơn Arabica và Robusta, giá cả cũng có thể dao động tùy theo chất lượng và nguồn gốc.

Phương pháp chế biến:

• Cà phê rang xay nguyên chất: Có giá cao hơn cà phê rang xay tẩm ướp vì giữ nguyên hương vị tự nhiên của cà phê. Giá cà phê rang xay nguyên chất dao động từ 250.000 - 1.000.000 VNĐ/kg.
• Cà phê rang xay tẩm ướp: Có giá rẻ hơn cà phê rang xay nguyên chất do có thêm các thành phần khác như bơ, muối, đường,... Giá cà phê rang xay tẩm ướp dao động từ 150.000 - 500.000 VNĐ/kg.

Thương hiệu:

• Cà phê nổi tiếng: Có giá cao hơn cà phê bình dân do chất lượng và uy tín thương hiệu. Giá cà phê nổi tiếng dao động từ 300.000 - 1.200.000 VNĐ/kg.
• Cà phê bình dân: Có giá rẻ hơn cà phê nổi tiếng. Giá cà phê bình dân dao động từ 100.000 - 400.000 VNĐ/kg.

Khu vực mua bán:

• Giá cà phê ở thành phố lớn: Thường cao hơn giá cà phê ở khu vực nông thôn do chi phí vận chuyển, mặt bằng,...
• Giá cà phê online: Có thể rẻ hơn hoặc cao hơn giá cà phê mua trực tiếp do chi phí marketing, khuyến mãi,...

Dưới đây là bảng giá tham khảo của một số loại cà phê phổ biến tại Việt Nam:

Loại cà phê	Giá
Cà phê Arabica rang xay nguyên chất	250.000 - 800.000 VNĐ/kg
Cà phê Robusta rang xay nguyên chất	150.000 - 400.000 VNĐ/kg
Cà phê Arabica rang xay tẩm ướp	200.000 - 600.000 VNĐ/kg
Cà phê Robusta rang xay tẩm ướp	100.000 - 300.000 VNĐ/kg
Cà phê Trung Nguyên G7	350.000 VNĐ/hộp 500g

Phương pháp pha chế đa dạng:

Cách pha cà phê sữa và cà phê đen:

Cà phê đen:

Nguyên liệu:

• Cà phê rang xay: 25 gram (tùy khẩu vị)
• Nước sôi: 90-100ml
• Phin cà phê
• Ly hoặc tách
• Thìa (để khuấy cà phê)

Cách pha:

1. Rửa phin và ly: Rửa sạch phin cà phê và ly hoặc tách bằng nước nóng để đảm bảo vệ sinh và giữ ấm.
2. Múc cà phê: Cho 25 gram cà phê rang xay vào phin. Lượng cà phê có thể điều chỉnh theo khẩu vị của bạn.
3. Ủ cà phê: Dùng nước sôi (khoảng 30ml) để ủ cà phê. Rót nhẹ nhàng nước sôi lên khắp bề mặt cà phê, giúp cà phê nở đều và thấm gia vị. Đậy nắp phin trong 30 giây để cà phê được ủ chín.
4. Chiết xuất cà phê: Sau khi ủ cà phê, rót phần nước sôi còn lại (khoảng 60-70ml) vào phin. Rót chậm rãi và đều tay để cà phê được chiết xuất từ từ. Đợi cà phê chảy xuống hết (khoảng 2-3 phút) là hoàn thành.
5. Thưởng thức: Khuấy đều cà phê trong ly hoặc tách. Có thể thêm đường tùy theo sở thích.

Lưu ý:

• Nên sử dụng cà phê rang xay nguyên chất, mới rang để có hương vị thơm ngon nhất.
• Nước sôi để pha cà phê nên ở nhiệt độ 90-100 độ C. Nước quá nóng có thể làm cháy cà phê, nước quá nguội sẽ khiến cà phê không được chiết xuất hết.
• Nên rót nước sôi đều tay và chậm rãi để cà phê được chiết xuất đều đặn.
• Có thể điều chỉnh lượng cà phê và nước để phù hợp với khẩu vị của bạn.

Cà phê sữa:

Nguyên liệu:

• Cà phê đen: Pha theo cách trên
• Sữa tươi: 50-100ml (tùy theo sở thích)
• Đường (tùy theo sở thích)
• Đá (tùy theo sở thích)

Cách pha:

1. Pha cà phê đen: Pha cà phê đen theo cách trên.
2. Cho cà phê đen vào ly: Cho cà phê đen đã pha vào ly hoặc tách.
3. Thêm sữa tươi: Cho 50-100ml sữa tươi vào ly cà phê. Lượng sữa có thể điều chỉnh theo khẩu vị của bạn.
4. Thêm đường: Cho đường vào ly cà phê nếu bạn thích uống ngọt.
5. Thêm đá: Cho đá vào ly cà phê nếu bạn muốn uống lạnh.
6. Khuấy đều: Khuấy đều cà phê, sữa và đường để hòa tan.
7. Thưởng thức: Thưởng thức ly cà phê sữa thơm ngon!

Hiện nay, trên thế giới có hơn 129 giống cây cà phê được trồng ở nhiều trang trại cà phê khác nhau. Tuy nhiên, chỉ có hai giống cà phê chính được sử dụng cho mục đích thương mại:

• Coffea arabica (Cà phê Arabica): Loại cà phê này chiếm khoảng 70% sản lượng cà phê toàn cầu và được đánh giá cao về hương vị thơm ngon, tinh tế. Arabica thường được trồng ở những vùng khí hậu ôn hòa, mát mẻ ở độ cao từ 800 đến 2.000 mét.
  

  Cây cà phê Arabica
• Coffea canephora (Cà phê Robusta): Loại cà phê này có hàm lượng caffeine cao hơn Arabica và có vị đắng hơn. Robusta thường được trồng ở những vùng khí hậu nóng ẩm, thích nghi tốt với điều kiện đất đai và thời tiết khắc nghiệt.
  

  Cây cà phê Robusta

Ngoài ra, còn có một số giống cà phê khác ít phổ biến hơn như:

• Coffea liberica (Cà phê Liberica): Loại cà phê này có hương vị độc đáo, hơi thoang thoảng mùi khói và thường được sử dụng để pha trộn với các loại cà phê khác.
• Coffea excelsa (Cà phê Excelsa): Loại cà phê này có hương vị mạnh mẽ, hơi chua và thường được sử dụng để pha chế cà phê espresso.

Số lượng các giống cà phê mới vẫn đang tiếp tục được phát triển thông qua các chương trình lai tạo và tuyển chọn.

Văn hóa cà phê phong phú:

Mỗi quốc gia, mỗi vùng miền đều có một văn hóa cà phê riêng biệt. Ở Việt Nam, cà phê phin là thức uống được ưa chuộng nhất. Còn ở Ý, cà phê espresso lại là "quốc hồn quốc túy". Cà phê còn là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc và văn học.

Lợi ích của cà phê:

Cà phê không chỉ là một thức uống ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Cà phê chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tim mạch, ung thư và Alzheimer. Cà phê cũng giúp tăng cường sự tỉnh táo, tập trung và cải thiện trí nhớ.

Những tác dụng của cà phê đối với sức khỏe:

Cà phê, thức uống quen thuộc với hương vị đắng nồng, quyến rũ, từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Không chỉ mang lại sự tỉnh táo, tập trung, cà phê còn sở hữu nhiều lợi ích cho sức khỏe khi sử dụng hợp lý. Dưới đây là một số tác dụng nổi bật của cà phê:

1. Tăng cường sự tỉnh táo và tập trung:

Cà phê chứa caffeine, chất kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp tăng cường sự tỉnh táo, tập trung và cải thiện hiệu suất làm việc. Caffeine giúp ngăn chặn adenosine, một chất dẫn truyền thần kinh gây buồn ngủ, từ đó giúp bạn tỉnh táo và minh mẫn hơn.

2. Cải thiện trí nhớ và khả năng học tập:

Caffeine có thể giúp cải thiện trí nhớ ngắn hạn và dài hạn, cũng như khả năng học tập và ghi nhớ thông tin. Caffeine giúp tăng cường hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine và glutamate, đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập và ghi nhớ.

3. Giảm nguy cơ mắc một số bệnh:

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng cà phê có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh như:

• Bệnh tim mạch: Cà phê có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và suy tim.
• Bệnh tiểu đường tuýp 2: Cà phê có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
• Bệnh Parkinson: Cà phê có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson.
• Bệnh Alzheimer: Cà phê có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
• Một số loại ung thư: Cà phê có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư như ung thư gan, ung thư đại tràng và ung thư vú.

4. Cải thiện tâm trạng:

Cà phê có thể giúp cải thiện tâm trạng và giảm nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Caffeine giúp tăng cường sản xuất dopamine và serotonin, hai chất dẫn truyền thần kinh có liên quan đến cảm giác hạnh phúc và thư giãn.

5. Hỗ trợ giảm cân:

Cà phê có thể giúp hỗ trợ giảm cân bằng cách tăng cường trao đổi chất và đốt cháy calo. Caffeine có thể giúp tăng cường hoạt động của hệ thống thần kinh giao cảm, từ đó thúc đẩy quá trình đốt cháy calo.

Những tác hại của cà phê khi sử dụng quá nhiều:

Cà phê, thức uống quen thuộc với nhiều người, mang lại sự tỉnh táo và hương vị đắng nồng quyến rũ. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích cho sức khỏe, cà phê cũng tiềm ẩn một số tác hại nếu sử dụng quá mức. Dưới đây là một số tác hại cần lưu ý:

1. Ảnh hưởng đến hệ thần kinh:

• Mất ngủ: Caffeine trong cà phê có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương, gây khó ngủ, mất ngủ, đặc biệt khi sử dụng cà phê vào buổi chiều hoặc tối muộn.
• Lo lắng, bồn chồn: Caffeine có thể làm tăng nhịp tim, huyết áp và gây ra cảm giác lo lắng, bồn chồn, thậm chí run rẩy.
• Đau đầu: Caffeine có thể gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng đau đầu, đặc biệt ở những người nhạy cảm với caffeine.

2. Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa:

• Axit trào ngược: Cà phê có thể kích thích dạ dày tiết axit, dẫn đến tình trạng axit trào ngược, ợ nóng, khó tiêu.
• Tiêu chảy: Caffeine có thể kích thích ruột, dẫn đến tiêu chảy, đặc biệt ở những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.

3. Ảnh hưởng đến hệ tim mạch:

• Tăng nhịp tim và huyết áp: Caffeine có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp tạm thời, đặc biệt ở những người nhạy cảm với caffeine.
• Gây rối loạn nhịp tim: Ở những người có bệnh tim mạch, sử dụng cà phê quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim.

4. Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản:

• Giảm khả năng sinh sản: Ở phụ nữ, sử dụng cà phê quá nhiều có thể làm giảm khả năng sinh sản.
• Nguy cơ sảy thai: Một số nghiên cứu cho thấy sử dụng cà phê quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ sảy thai ở phụ nữ mang thai.

5. Ảnh hưởng đến xương:

• Giảm mật độ xương: Caffeine có thể làm tăng lượng canxi bài tiết qua nước tiểu, dẫn đến giảm mật độ xương và tăng nguy cơ loãng xương.

6. Gây nghiện:

Caffeine có thể gây nghiện ở một số người, dẫn đến các triệu chứng cai nghiện như đau đầu, mệt mỏi, cáu kỉnh nếu ngừng sử dụng đột ngột.

Những câu nói nổi tiếng về cà phê:

Về hương vị và cảm giác:

• "Cà phê không chỉ là thức uống, nó là một cảm xúc." - Không rõ tác giả
• "Một ly cà phê ngon là phải vừa ngọt vừa đắng, nó được ví giống như một tình yêu lý tưởng vừa ngọt ngào, vừa đắng cay." - Không rõ tác giả
• "Thưởng thức cà phê là nghệ thuật, cảm nhận cà phê là thiền định." - Không rõ tác giả
• "Cà phê như một người phụ nữ, có thể dịu dàng, cũng có thể mạnh mẽ, tùy thuộc vào cách bạn pha chế và thưởng thức." - Không rõ tác giả
• "Mỗi ly cà phê là một câu chuyện, là hành trình khám phá những hương vị mới mẻ và thú vị." - Không rõ tác giả

Về vai trò và ý nghĩa:

• "Cà phê là nguồn động lực giúp ta thức tỉnh và bắt đầu ngày mới tràn đầy năng lượng." - Không rõ tác giả
• "Cà phê là cầu nối cho những cuộc trò chuyện, là nơi chia sẻ những tâm tư và suy nghĩ." - Không rõ tác giả
• "Cà phê là liều thuốc tinh thần giúp ta giải tỏa căng thẳng và mệt mỏi." - Không rõ tác giả
• "Cà phê là nguồn cảm hứng cho nghệ sĩ, là nơi khơi nguồn sáng tạo và ý tưởng mới." - Không rõ tác giả
• "Cà phê đơn giản chỉ là một thức uống, nhưng nó lại mang đến cho ta vô vàn những giá trị tinh thần to lớn." - Không rõ tác giả

Ngoài ra, còn có một số câu nói hài hước về cà phê:

• "Cà phê không phải là thuốc, nhưng nó có thể chữa được mọi bệnh." - Không rõ tác giả
• "Tôi có thể sống thiếu tình yêu, nhưng không thể sống thiếu cà phê." - Không rõ tác giả
• "Cà phê là lý do duy nhất khiến tôi rời khỏi giường vào buổi sáng." - Không rõ tác giả
• "Một ngày không cà phê là một ngày lãng phí." - Không rõ tác giả
• "Cà phê là bạn, cà phê là tri kỷ, cà phê là tất cả." - Không rõ tác giả

Dưới đây là danh sách một số giống cà phê phổ biến khác trên thế giới:

• Cà phê Catimor: Là giống lai giữa Arabica và Robusta, có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt và năng suất cao.
• Cà phê Caturra: Là giống Arabica được trồng phổ biến ở Brazil và Colombia, có hương vị trái cây và vị chua thanh.
• Cà phê Typica: Là giống Arabica lâu đời nhất, có hương vị cân bằng và hậu vị ngọt ngào.
• Cà phê Bourbon: Là giống Arabica có hương vị sô cô la và vani, được trồng phổ biến ở Rwanda và Burundi.
• Cà phê Robusta Konga: Là giống Robusta có hàm lượng caffeine cao và vị đắng mạnh, được trồng phổ biến ở Indonesia.
• Cà phê Liberica Lini: Là giống Liberica có hương vị hoa và vị chua nhẹ, được trồng phổ biến ở Philippines.